Kolarska odznaka turystyczna – KOT
Obecny regulamin Kolarskiej Odznaki Turystycznej (KOT) wszedł w życie 28 kwietnia 2012 r., zmieniając nieco regulamin z 2008 roku. Celem ustanowienia KOT jest zachęcenie do poznawania piękna kraju, jego historii, współczesnego dorobku oraz uprawiania turystyki kolarskiej jako jednej z form aktywnego wypoczynku – o czym mówi nam § 2 regulaminu. KOT może zdobywać każdy turysta, który spełni warunki wymagane regulaminem (a więc nie ma już zapisu, że KOT można zdobywać po osiągnięciu 10 roku życia).
Kolarska Odznaka Turystyczna posiada siedem stopni (wcześniej przed 2008 rokiem było ich sześć): brązowy, srebrny, złoty, duży brązowy, duży srebrny, duży złoty i za wytrwałość. Poszczególne stopnie zdobywa się kolejno, rozpoczynając od stopnia brązowego (§ 6). O przyznanie KOT może ubiegać się turysta, który wykaże – w sposób określony w regulaminie – że zgromadził odpowiednią dla zdobywanego stopnia ilość punktów na wycieczkach kolarskich oraz spełnił dodatkowe wymagania. Podstawowym dowodem odbycia wycieczkek jest „Książeczka wycieczek rowerowych”, prowadzona przez ubiegającego się o KOT i poświadczona zgodnie z przepisami, które znajdują się w regulaminie (w roz. IV). Książeczkę taką można nabyć m.in. w Oddziałach PTTK lub schroniskach górskich PTTK. W niej turysta prowadzi rejestr wycieczek wpisując trasy wycieczek i uzyskując potwierdzenia pobytu. Potwierdzenia – jak wynika z § 12 – mogą dokonać instytucje państwowe lub społeczne (terenowe ogniwa władz administracyjnych, urzędy pocztowe, placówki PTTK, placówki handlowe itp.). Do uznania ważności potwierdzenia wymagana jest pieczątka instytucji z nazwą miejscowości, ale uznane będzie też potwierdzenie na podstawie zdjęcia osoby ubiegającej się o KOT na tle tablicy z nazwą miejscowości lub kronika w formie elektronicznej. Na imprezach szkolnych dopuszcza się potwierdzenie uczestnictwa podpisem wychowawcy i pieczątką szkoły organizującej imprezę. Potwierdzeń mogą dokonywać też Przodownicy turystyki kolarskiej, zarówno jeśli uczestniczyli w danej wycieczce, jak i wtedy kiedy nie brali w niej udziału.
Za udział w wycieczkach, obozach, rajdach, itp. imprezach kolarskich przyznaje się określoną liczbę punktów, które oprócz innych kryteriów (wymienionych w tabeli poniżej) stanowią podstawę przyznania KOT. I tak:
– za każdy dzień jazdy rowerem podczas wędrówek jednodniowych uzyskuje się 10 punktów,
– za każdy dzień wędrówek wielodniowych – minimum 1,5 dnia – 15 punktów.
Oprócz tej podstawowej punktacji, możliwe jest zdobycie dodatkowych punktów, np. za minimum trzydniowy udział w centralnej imprezie kolarskiej (ogólnopolski zlot przodowników turystyki kolarskiej oraz centralny zlot turystów kolarzy), wtedy zryczałtowana premia wynosi 30 pkt. Także za zwiedzanie miejscowości, zabytków, czy pomników przyrody przysługuje premia w wysokości 5-20% limitu punktów wymaganych na zdobywany stopień KOT.
W ciągu jednego dnia należy przejechać przynajmniej 15 kilometrów. Wycieczki indywidualne mogą być powtarzane tylko raz na dany stopień odznaki. W regulaminie napisano wyraźnie, kiedy wycieczka nie będzie uznana za powtórzoną: „(…) jeżeli przynajmniej 15-km jej odcinek przebiega inną trasą niż wcześniejsze przejazdy odnotowane w książeczce wycieczek kolarskich”. Można zdobywać punkty także na wycieczkach zagranicznych, ale dopiero od stopnia małego srebrnego, przy czym na małą srebrną i małą złotą ilość punktów nie może przekroczyć 30% wymaganej punktacji. W przypadku uzyskania większej ilości punktów od wymaganej, nadwyżka jest uwzględniana przy przyznawaniu odznaki wyższego stopnia.
Poniższa tabela precyzuje wymagania punktowe i warunki dodatkowe dla zdobycia Kolarskiej Odznaki Turystycznej. W porównaniu z poprzednim regulaminem w zasadzie większych zmian nie ma. Punktacja została ta sama, zmieniło się jedynie to, że przy zdobywaniu odznaki srebrnej, nie ma już wymogu, że trzeba to zrobić w ciągu 24 miesięcy.
| Stopień KOT | Liczba punktów | Warunki szczególne |
|---|---|---|
| Brązowy | 100 | Punkty za udział w kolarskich imprezach turystycznych nie mogą być zdobywane w okresie dłuższym niż 24 miesiące |
| Srebrny | 400 | – |
| Złoty | 800 | Zdobywanie punktów za wycieczki i zwiedzanie powinno się odbywać również poza województwem, które zamieszkuje ubiegający się o odznakę |
| Duży Brązowy | 1000 | Zwiedzenie w Polsce: 1 parku narodowego i 5 obiektów krajoznawczych |
| Duży Srebrny | 1200 | Odbycie 2 wycieczek 6-dniowych, zwiedzenie w Polsce dalszych 3 parków narodowych i następnych 15 obiektów krajoznawczych |
| Duży Złoty | 1500 | Zwiedzenie w Polsce 5 kolejnych parków narodowych i dalszych 25 obiektów krajoznawczych |
| Za wytrwałość | 7 x 100 | Może ją uzyskać turysta, który posiada dużą złotą KOT i przez 7 lat (niekoniecznie kolejnych) uzyskał minimum 100 pkt. w każdym roku |
Ubiegający się o KOT po spełnieniu wymagań regulaminowych powinien przekazać „Książeczkę wycieczek rowerowych” do weryfikacji dowolnej komisji lub klubu turystyki kolarskiej PTTK, przy czym można to uczynić także drogą korespondencyjną. Po zweryfikowaniu książeczki można wykupić odznakę KOT.
Sieć dróg publicznych, jak i szlaków turystycznych w Beskidzie Niskim i na Pogórzach pozwala na wybór najrozmaitszych tras wycieczek, więc każdy, i ten początkujący i ten wytrawny cyklista znajdzie tu swoją wymarzoną trasę. Zanim jeszcze zaczęto znakować szlaki rowerowe, cyklistów można było spotkać na szlakach przeznaczonych dla turystyki pieszej. Zresztą dalej można ich spotkać. W zasadzie wszyscy zmieszczą się na szlaku, jednak gdy cyklista porusza się po szlaku przeznaczonym dla turystyki pieszej, nie powinnien stwarzać zagrożenia dla piechurów. Jedynym formalnym ograniczeniem jest teren Magurskiego Parku Narodowego, gdzie po szlakach pieszych turyście rowerowemu poruszać się nie wolno.
Podczas zdobywania odznak warto skorzystać z rady znajdującej się w regulaminie KOT, która brzmi: „Zawsze i w każdym przypadku brać pod uwagę podstawową zasadę turystyki: na pierwszym miejscu należy stawiać cel krajoznawczy, zadowolenie z jazdy, dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne”. Nie jest to wymóg regulaminowy, więc zmusić nikogo nie można, ale czy nie przyjemniej jest jeździć i przy okazji zwiedzać. A region ten może zaoferować wiele, jeśli idzie o zabytki w postaci drewnianych i murowanych cerkwi, kościołów, przydrożnych kapliczek, cmentarzy z I wojny światowej, pomników upamiętniających jakieś wydarzenie historyczne, czy opuszczonych wsi, w których znaleźć możemy zarastające samotne krzyże, cerkwiska, czy cmentarze z ciekawymi kamiennymi nagrobkami. Dlatego też, za takie zwiedzanie – jak wyżej wspomniano – dostaje się dodatkowe punkty, premiując tych, którzy oprócz samej jazdy, jeszcze coś zauważają w terenie.
Na stronie Komisji Turystyki Kolarskiej ZG PTTK można przeczytać cały regulamin KOT, jak i zapoznać się z obiektami krajoznawczymi obowiązującymi zdobywających duże stopnie KOT: regulamin KOT PTTK
Dariusz Zając