Rezerwaty przyrody w Beskidzie Niskim i na Pogórzu Karpackim
W dziale tym przedstawione będą rezerwaty przyrody występujące na terenie Beskidu Niskiego i Pogórzy Karpackich. W Polsce rezerwaty przyrody to jedna z obszarowych form ochrony przyrody, wymieniona w ustawie jako druga, zaraz za parkami narodowymi. Jak wynika z ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody: Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Warto pamiętać, że w rezerwacie przyrody, podobnie jak w parkach narodowych, w myśl ustawy (art. 15.1, pkt. 15) zabrania się: ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem, z wyjątkiem szlaków i tras narciarskich wyznaczonych przez dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody – przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Innymi słowy, część rezerwatów jest w zasadzie niedostępne z prawnego punktu widzenia dla zwykłego turysty, bo nie prowadzą tam żadne szlaki lub ścieżki dydaktyczne.
Beskid Niski
W Beskidzie Niskim występuje 13 rezerwatów, z czego zdecydowana większość we wschodniej części, co jest podyktowane zapewne tym, że to tereny mało zamieszkałe, z wieloma pustymi dolinami po łemkowskich wsiach, jakie powstały po 1947 roku, więc i przyroda mogła zachować się w lepszym stanie. Choć nie zawsze ten warunek musi być spełniony, bowiem rezerwaty wystepują także tam, gdzie są tereny zamieszkałe cały czas. W zachodniej części w zasadzie mamy tylko rezerwat na stokach Jeleniej Góry, o takiej właśnie nazwie. Ponadto mamy tu rezerwat, który jest największy obszarowo w całych Karpatach polskich, a jest nim „Źródliska Jasiołki”. Najstarszym rezerwatem w Beskidzie Niskim jest rez. „Kornuty” w pasmie Magury Wątkowskiej, graniczący z Magurskim Parkiem Narodowym. J. Kondracki wlicza do Beskidu Niskiego także masyw Rosochatki i Jodłowej Góry, więc w takim ujęciu można tu doliczyć jeszcze znajdujący się tam rezerwat „Cisy w Mogilnie”, na północnych stokach Jodłowej Góry, więc byłby to 14 rezerwat w BN.
- Bukowica
- Cisy w Nowej Wsi
- Igiełki
- Jelenia Góra
- Kamień nad Jaśliskami
- Kamień nad Rzepedzią
- Kornuty
- Łysa Góra
- Modrzyna
- Przełom Jasiołki
- Wadernik
- Źródliska Jasiołki
- 1000-lecia na Górze Cergowej
Rezerwaty przyrody występują także w słowackiej części Beskidu Niskiego, są to: Regetovskie rasilinisko, Regetovska tisina, Dranec, Komarnica Jedlina, Mokre Luky pod Certizym, Haburske raselinisko, Pod Demjatou, Palotska jedlina.
Pogórze Karpackie
Również Pogórze Karpackie obfituje w rezerwaty przyrody, jest ich tu więcej nawet niż w Beskidzie Niskim, bo 16, a nie wliczam tu tych z Pogórza Rożnowskiego (także zaliczanego do pogórzy środkowobeskidzkich), a tam znajdują się jeszcze rezerwaty „Diable Skały” i „Styr”. Większość rezerwatów Pogórza, podobnie jak w Beskidzie Niskim, znajduje się we wschodniej części, najwięcej na Pogórzu Dynowskim, bo aż 10. Najstarsze rezerwaty pogórzańskie to „Prządki” i „Cisy w Malinówce” z 1957 roku. Choć pewną formą ochrony (zabytek przyrody) był już w 1931 roku objęty przyszły rezerwat „Skamieniałe Miasto” w Ciężkowicach.
- Broduszurki (Pogórze Dynowskie)
- Brzoza czarna w Reczpolu (Pogórze Dynowskie)
- Cisy w Malinówce (Pogórze Dynowskie)
- Golesz (Pogórze Strzyżowskie)
- Góra Chełm (Pogórze Strzyżowskie)
- Herby (Pogórze Strzyżowskie i Dynowskie)
- Kamera (Pogórze Strzyżowskie)
- Kozigarb (Pogórze Dynowskie)
- Kretówki (Pogórze Dynowskie)
- Liwocz (Pogórze Ciężkowickie)
- Mójka (Pogórze Dynowskie)
- Prządki (Pogórze Dynowskie)
- Przełom Hołubli (Pogórze Dynowskie)
- Skamieniałe Miasto (Pogórze Ciężkowickie)
- Wielki Las (Pogórze Strzyżowskie)
- Wilcze (Pogórze Dynowskie)